opc_loader

Wensenlijst

RegieZorg

Een nieuwe dienende gezondheidszorg!

RegieZorg zoals beschreven in dit artikel is een sterk ingekorte samenvatting van een door onafhankelijke zorg- en gezondheidexperts ontworpen fundamenteel nieuw duurzaam zorgstelsel. De hoofdlijnen zijn glashelder en logisch. Het invullen van vele details vergt nader onderzoek en afstemming tussen alle belanghebbenden.

Urgentiestelling

Zorgvragers, zorgverzekeraars, zorgaanbieders, overheid. Alle partijen zien dat het stelsel van gezondheidszorg in Nederland onhoudbaar wordt, dat eigenlijk al is. De zorgsector stevent af op een compleet infarct, we kunnen niets anders meer dan radicaal en structureel ingrijpen.

Het stelsel wordt financieel onhoudbaar door de exponentieel stijgende kostencurve. De totale uitgaven voor gezondheids- en welzijnszorg bedroegen in 2010 ongeveer €88 miljard. Zonder maatregelen stijgen  die kosten naar €125 miljard in 2020. In 2025 wordt een tekort van 450.000 zorgprofessionals voorzien. Met de toenemende vergrijzing en het aantal chronisch zieken (7 miljoen eind 2011) betekent dit een onhoudbaar zorgstelsel.

Het stelsel wordt ook sociaal-economisch onhoudbaar. Het begrip “patiënt” wordt nu nog bekeken vanuit producten- en dienstenperspectief: de ‘patiënt’ doet er alleen toe voor zover hij/zij  past in dat dienstenpakket. De bestaande structuren in de zorg houden deze houding in stand. Terwijl de zorgvraag toeneemt, verwachten zorgvragers dat het zorgaanbod meegroeit. Tegelijkertijd groeit de  consensus dat deze negatieve ‘zorgspiraal’ onhoudbaar wordt.

Het zorgaanbod worstelt met de professionalisering. Dagelijks lopen tientallen patiënten in Nederlandse ziekenhuizen onbedoeld letsel op. De schatting is  dat vijf mensen per dag overlijden als gevolg van  vermijdbare medische fouten.

Alle partijen worstelen met de zorgvraag. Zo werd in 2007 slechts 4% van alle zorguitgaven besteed aan ziektepreventie. Het gezondheidssysteem gaat nu niet uit van gezondheid, maar richt zich op zieke mensen. Patiënten ervaren dat ze vaak niet op de juiste manier geholpen worden. Dit komt mede voort uit het feit dat er vaak vanuit één specialisme naar hun vraag wordt gekeken.

En dan hebben we nog een fors kwaliteitsvraagstuk. Een wezenlijk probleem is namelijk dat patiënten niet of nauwelijks geholpen worden bij heling van ziekte. Volgestopt met pillen worden patiënten juist steeds zieker, de ziekmakende aspecten worden volkomen genegeerd. Het leeuwendeel van behandelingen is gericht op symptoombestrijding, de ziekte zelf wordt zelden erkend, herkend en aangepakt. Dat kan ook helemaal niet, artsen zijn daarvoor onvoldoende opgeleid (artsen weten vrijwel niets van vitaminen, mineralen, voeding en toxines), ze kunnen onvoldoende tijd aan patiënten besteden en ze hebben geen enkel belang (prikkel) bij heling van patiënten. Van effectieve alternatieve behandelingen houdt men zich verre, ze hebben er wederom geen belang bij. De lopende band moet koste wat kost blijven draaien, de enorme geldstromen naar de farmaceutische industrie moet blijven groeien. En deze industrie heeft ook al geen enkel belang bij heling van zieken, dan zouden ze immers haar eigen business om zeep helpen. Ondertussen heeft de patiënt vaak geen idee van feiten zoals dat slechts 1 op de 120 behandelingen in de reguliere zorg ‘evidence based’ is (onderzoek van Prof. Yvo Smulders).

Ook de zorgverzekeraars hebben een ‘merkwaardige’ prikkel. Zij werken namelijk met een omslagstelsel dat de premies aanpast aan de kosten. De verzekeraars krijgen daar een percentage van. Hoe hoger de kosten, hoe meer de zorgverzekeraars verdienen, over onze ruggen.

Ingrediënten van RegieZorg, een fundamenteel nieuw duurzaam zorgstelsel

Het is overduidelijk dat een volledig herontwerp van het gezondheidsstelsel uitermate urgent is. Er is dringend een fundamenteel nieuw duurzaam zorgstelsel nodig. Daarin zien wij de volgende essentiële ingrediënten, bouwstenen:

Starten bij gezondheid, niet bij ziekte

De onhoudbaarheid noodzaakt ons te transformeren naar een systeem dat uitgaat van gezonde mensen, en dat mensen ondersteunt in het omgaan met hun eigen gezondheid. Een duurzaam zorgstelsel is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van alle betrokkenen, en die verantwoordelijkheid moet ook op een duurzame manier worden ingevuld. Dit vereist een andere basishouding: het startpunt is niet ‘de zieke patiënt’ maar ‘de gezonde cliënt’. Preventie speelt hierin vanzelfsprekend een sleutelrol, te beginnen bij gezonde voeding en maximale eliminatie van toxines (waaronder stress).

Mensen gaan leren regie te nemen over de eigen gezondheid

Regie in deze is het zorgvuldig en goed geïnformeerd aanvaarden en het nemen van leiding en verantwoordelijkheid over de eigen gezondheid en alle noodzakelijke wegen ernaar toe (dus ook het “repareren” in geval van ziekte) ter instandhouding van die gezondheid. Zorgvragers kunnen deze regierol aanvaarden als zij kunnen, willen en durven. Motivatie dus. Gezondheidsnetwerken gaan allereerst het verlangen aanwakkeren om zelf die regie op te pakken. Daarbij zetten ze ook slimme technologie in voor brede kennisoverdracht, om het ‘kunnen’ te stimuleren.

Ondersteuning vanuit gezondheidsnetwerken

Om mensen in staat te stellen regie te nemen over hun eigen gezondheid zijn gezondheidsnetwerken nodig, die de cliënt ondersteunen in het nemen van die regie. De mensen die binnen die gezondheidsnetwerken acteren, worden optimaal ondersteund door technologie. Op dit moment zijn de zorgverzekeraars het best voorgesorteerd voor deze rol. Zij kunnen een belangrijke aanjager en participant in deze gezondheidsnetwerken zijn.

Geïntegreerde holistische geneeskunde

De specialistische doch beperkte benadering van ziektebeelden, met name binnen de reguliere medische wereld, leidt tot kokervisie waardoor steeds meer klachten van cliënten onvoldoende begrepen worden en onbehandeld blijven. Natuurgeneeskunde blijkt met een totaal andere benadering succesvol in heling en verlichting van ziekte. De natuurgeneeskunde bestaat dan ook al vele duizenden jaren, reguliere geneeskunde komt met zo’n 100 jaar ervaring nog maar net kijken. De beide werelden hebben ieder op hun eigen manier de cliënt veel te bieden. Daarom dienen deze werelden samen te werken, te integreren. Het beste uit beide werelden dient samengebracht te worden onder uitdrukkelijke regie van de cliënt.

Sturende financiering

Binnen het huidige stelsel ervaren cliënten de geleverde zorg als vanzelfsprekend.. Ze betalen premie voor hun verzekering en als gevolg daarvan hoeven ze niet te betalen op het  moment dat er zorg nodig is (los van de eigen bijdragen). Dit heeft zowel voor-als nadelen. Een belangrijk nadeel hiervan is dat er nauwelijks kostenbewustzijn ontstaat bij de zorgnemer, zorggever en zorgverzekeraar. Dat brengt per definitie hogere kosten met zich mee dan noodzakelijk is. Daarom moeten we af van het huidige zorgverzekeringsmechanisme. Aan de andere kant is algemene toegankelijkheid van zorg een groot goed. Daarom is een nieuw “solidariteitsmechanisme” nodig, dat regelt dat zorg, ook dure zorg die echt nodig is uiteindelijk voor iedereen bereikbaar blijft. Alleen mag dat solidariteitsmechanisme geen afbreuk doen aan de noodzakelijke financiële prikkels bij zorgnemers, zorggevers en zorgverzekeraars.

Kritische succesfactoren voor deze ingrediënten zijn er ook

  • Volledige vrijheid in het kiezen van het best aansluitende gezondheidsnetwerk.
  • Volledige toegang tot benodigde informatie en kwaliteitsgegevens.
  • Goede vindbaarheid en toegankelijkheid van de gezondheidsnetwerken.
  • Een werkbaar financieringssysteem.

Creating Shared Value

Creating Shared Value (CSV) is een concept, dat voor het eerst werd geïntroduceerd door professor Michael E. Porter in het eerste nummer van de Harvard Business Review 2011, artikel ‘Strategy & Society: The Link between Competitive Advantage and Corporate Social Responsibility’ en werd verder uitgewerkt in januari 2011 in het vervolgartikel ‘Creating Shared Value: Redefining Capitalism and the Role of the Corporation in Society’. Citaat uit recentie door Max Kohnstamm: ‘Dit artikel heeft hij wederom samen met Mark Kramer geschreven. In ‘Creating Shared Value’ gaan Porter en Kramer in hun denken nog aanzienlijk verder dan in hun in 2009 verschenen artikel ‘Redefining Corporate Social Responsibility’. Het nieuwe artikel van Poter en Kramer is niets minder dan een warm pleidooi voor een fundamentele herziening van het kapitalisme. Het traditionele ‘shareholders denken’ heeft op veel terreinen (o.a milieu, werkgelegenheid, financiële wereld) tot grote problemen geleid. ‘The moment for a new conception of capitalism is now’.

Wie nu denkt dat Porter pleit voor een transformatie van kapitalisme naar mild socialisme heeft het mis. Want het kapitalisme blijft volgens Porter en Kramer zonder twijfel de beste en meest efficiënte weg tot waarde creatie. Maar traditioneel kapitalisme ziet alleen ‘winst’ als waarde. De overheid en andere machten moeten maar trachten er voor te zorgen dat dit winststreven niet tot al te ernstige misstanden leidt. Het nieuwe kapitalisme van Porter en Kramer heeft veel meer oog heeft voor het gezamenlijk belang en zorgt voor waarde creatie gebaseerd op maatschappelijk belang en niet alleen op het belang van de aandeelhouders.’

Hoe verder?

Zodra er ruimte voor ontstaat, wil ondergetekende de draad van dit initiatief weer oppakken om zo snel mogelijk tot een vollediger uitgewerkte vorm te komen.


Rob M.M. Greuter
Mei 2012
Actualisatie: 15 oktober 2015